Czarna
Zaczątkiem obecnej wsi było prawdopodobnie miejsce działalności przemysłowej a następnie osady ludzkiej, która stopniowo rozrosła się w wieś. Świadczą o tym pochodzące z odległej przeszłości wzmianki historyczne o istnieniu tam kuźnicy wodnej i znacznie późniejsze zapisy określające już Czarną jako wieś. Po raz pierwszy wymienia Czarną jako kuźnicę wodną dokument informujący o jej działalności w latach 1511-1526,a następnie kolejno wymieniają dwie kuźnice w roku 1530 oraz jedną czynna w latach 1662-1674.
Kuźnice – prymitywne warsztaty w których odbywał się wytop żelaza przygotowywanie z niego półfabrykatów lub gotowych wyrobów, pracowały w oparciu o pobliskie zasoby rudy żelaza i energie rzeki Czarnej Koneckiej. Pierwotnie należała Czarna, jak z resztą cała okolica do możnego rodu Odrowążów, a następnie przeszła na własność rodu Małachowskich, którzy z kolei sprzedali ją wraz ze swym dobrami w drugiej połowie XIX wieku Tarnowskim. Więcej informacji o przemyśle zachowało się od okresu kiedy Małachowscy przystąpili do jego podźwignięcia po upadku jaki nastąpił w okresie wojen ze Szwedami, a potem w okresie wojen napoleońskich.
Spis prywatnych zakładów hutniczych z roku 1838 wymienia kuźnicę w Czarnej, produkującą 900 centarów żelaza rocznie (1 centnar = 40kg 50dag). Pod względem gospodarczym należała Czarna wraz z fryszerką przez pewien czas do „klucza” huciskiego, jednego z trzech na jakie podzielone były duże dobra Maachowskich o nazwie „Końskie Wielkie”.
Pod koniec XIX wieku zakład w Czarnej został bez powrotnie zlikwidowany, a na jego miejscu powstał młyn wodny. Po dawnym zakładzie nie zachowało się, oprócz zapisków w trudno dziś dostępnych dokumentach, żadnych trwałych śladów.
Ma natomiast Czarna dwa sakralne zabytki architektury. Obecny kościół parafialny wybudowany w latach 1911-1930, z dobudowaną w okresie późniejszym wieża, posiadający kilka cennych obrazów ze znacznie wcześniejszego okresu oraz drugi niewielki kościół wybudowany w latach 1763-1764. od kilku lat wieś odgrywa dość znaczną rolę w życiu religijnym naszego regionu, będąc miejscem kultu maryjnego, Sanktuarium Matki Bożej Czarneckiej Wychowawczyni.
Podanie głosi, że objawienie się Maryi mieszkańcom ziemi koneckiej na jałowcach miało miejsce na przełomie XVI-XVII wieku. Lud okoliczny, który ciężko pracował w Czarnej przy wypalaniu węgla drzewnego i wytopie rudy żelaza, oddał się Jej we władanie, zdobiąc miejsce objawienia i budując tu mała kapliczkę. Sława łask otrzymywanych rozchodziła się szybko. Z bliższych i dalszych okolic przybywali pielgrzymi.
Z upływem czasu staraniem Izabeli Małachowskiej z Humieckich rozpoczęto budowę kościoła z 1763 roku. Zezwolenia udzielił dn. 16 marca 1763 roku arcybiskup Władysław Łubieński, Prymas Polski „na cześć Boga Wszechmogącego i Matki Bożej słynącej tutaj przez swój obraz wszelkimi łaskami”. Parafia powstała w 1919 roku. Rozwój ruchu pielgrzymkowego i czci oddawanej Pani Czarneckiej zrodził potrzebę budowy większego kościoła, który został ukończony i konsekrowany w 1939 roku. Budowa kaplicy, później kościoła fundowanego przez Izabelę Małachowską, jak też powstanie obecnego Sanktuarium ziemi koneckiej w miejscowości Czarna, to przedsięwzięcie ściśle powiązane z obecnością wizerunku Matki Bożej. Obraz namalowany na płótnie jest jednym z najpiękniejszych, wykonanych na podobieństwo rzymskiego „Salus Populi Romani” – Zbawienie Ludu Rzymskiego. Pochodzi z XVI/XVII wieku odnowiony w 1990roku.
W roku 1971 troska o Sanktuarium powierzona została Stowarzyszeniu Apostolstwa Katolickiego (Księżą Pallotyni). Dzień dzisiejszy to usilne starania o odnowienie wnętrza świątyni oraz otoczenia na uroczystą koronacje. Pragnął tego Sługa Boży bp. Piotr Gołębiowski, pasterz Diecezji Sandomierskiej, gorliwy czciciel Pani Czarneckiej. Ordynariusz Diecezji /radomskiej, do której obecnie przynależy Czarna bp. Edward Materski wyraził życzenie, by korony Jezusa i Maryi przedstawić do poświęcenia Ojcu Świętemu. W czasie czwartej wizyty w Polsce, korony zostały pobłogosławione przez Jana Pawła II dn. 4 czerwca 1991 r. w Radomiu. Koronacja obrazu odbyła się w dn. 5 września 1999 roku.
Główne uroczystości:
1. Zesłanie Ducha Świętego
2. nawiedzenie N M Panny – 2 lipca Błogosławieństwo dzieci i rodziców
3. Dzień dla chorych – 5 sierpnia
4. Dzień dla czcicieli Matki Bożej wychowującej przez modlitwę różańcową ( Żywy Różaniec) – 7 październik.
Źródło: Ziemia Konecka - Przewodnik turystyczny, 2001, Agencja JP, Kielce
Dodatkowe informacje
- Odległość (km): 54,0